Η Λαμπρινή Θωμά βρέθηκε στη Βενεζουέλα ως διεθνής παρατηρήτρια της εκλογικής διαδικασίας, καλεσμένη του Ινστιτούτου Σιμόν Μπολίβαρ.
Ρεπορτάζ από το Καράκας
«Μετά τις 92 εκλογικές διαδικασίες που έχω παρακολουθήσει ως παρατηρητής, μπορώ να πω ότι η εκλογική διαδικασία στη Βενεζουέλα είναι η καλύτερη στον κόσμο», Τζίμμυ Κάρτερ, Νόμπελ Ειρήνης
Με ποσοστό 51,2% ο Νικολάς Μαδούρο επανεξελέγη στην προεδρία της Βενεζουέλας, αφήνοντας πολύ πίσω του τους αντιπάλους του, που όχι μόνο χρηματοδοτούνταν από τις ΗΠΑ και το Εθνικό Καταπίστευμα για τη Δημοκρατία (National Endowment for Democracy) αλλά, όπως έγραψαν οι New York Times είχαν γραφεία μέσα στην πρεσβεία της Αργεντινής, που είχε προσφέρει ο Μιλέι και στην οποία, ως γνωστόν, φτάνει διπλωματικός σάκκος που δεν ελέγχεται από κανέναν.
Στις εκλογές που έγιναν την ημέρα του γενεθλίου του Ούγο Τσαβες, Κυριακή 28 Ιουλίου, και σύμφωνα με τα αποτελέσματα που ανακοίνωσε το Εθνικό Εκλογικό Συμβούλιο, συμμετείχε το 60% του εκλογικού σώματος, ποσοστό μάλλον χαμηλό* για τη Βενεζουέλα, αν και πρέπει να ειδωθεί και υπό το πρίσμα της μαζικής μετανάστευσης που είχαν προκαλέσει οι στραγγαλιστικές για την οικονομία μονομερείς και παράνομες κυρώσεις που έχουν επιβάλλει οι ΗΠΑ και οι συν αυτώ.
Τα αποτελέσματα ανακοινώθηκαν μετά την καταμέτρηση του 80%.
Ο Νικολάς Μαδούρο έλαβε 5,1 εκατομμύρια ψήφους έναντι 4,4 εκατομμυρίων (44,2%) του Εντμούντο Γκονζάλες, υποψηφίου της ενωμένης αντιπολίτευσης και ..διαδόχου του Γουαϊδό. Το σύνολο των ψήφων των λοιπών υποψηφίων ήταν 462.704, ποσοστό 4,6%, κι ενδεικτικό της συσπείρωσης και των δύο πλευρών, των υπερασπιστών της μπολιβαριανής επανάστασης από τη μια και των υπερασπιστών του δικαιώματος των ΗΠΑ να κλέβουν τον πλούτο της Λατινικής Αμερικής από την άλλη. Για την ιστορία, οι υποψήφιοι ήταν δεκατρείς, υποστηριζονταν από τριάντα επτά πολιτικές οργανώσεις και πληρούσαν όλες τις νομικές προϋποθέσεις που προβλέπει το σύνταγμα εδώ. Οι δύο ..διασημότητες μεταξύ αυτών που δεν έγιναν δεκτές είναι η Κορίνα Ματσάδο, που σε οποιαδήποτε άλλη χώρα θα βρίσκονταν στη φυλακή για εσχάτη προδοσία (ενώ ήταν βουλευτίς στο κοινοβούλιο της Βενεζουέλας ζήτησε, επισήμως, to 2014, από τον Παναμά, και τον ελεγχόμενο από τις ΗΠΑ Οργανισμό Αμερικανικών Κρατών, εισβολή για ανατροπή της κυβέρνησης της Βενεζουέλας) όπως και ο υποψήφιος του διασπασμένου τμήματος του ΚΚ που ζήτησε να κατέβη με το όνομα που είχε κατοχυρώσει το έτερο τμήμα της διάσπασης (τα κλασσικά της αριστεράς…).
Πριν καν ανακοινωθεί το επίσημο αποτέλεσμα, λόγω των διαρροών από τα κανάλια, ο λαός της Βενεζουέλας είχε ξεχυθεί στους δρόμους. Στο Καράκας, κατέβηκαν στο προεδρικό μέγαρο, Μιραφλόρες, εδώ που ο λαός υπερασπίστηκε και ελευθέρωσε τον Τσάβες το 2002, φωνάζοντας το σύνθημα «Δεν θα επιστρέψουν [οι γιάνκηδες]», No volveran!
Επεισόδια υπήρξαν και από τις δύο πλευρές. Περίπου χίλιοι υποστηρικτές της κυβέρνησης βρέθηκαν έξω από την πρεσβεία της Αργεντινής, διαμαρτυρόμενοι για το ρόλο της στην προσπάθεια αποσταθεροποίησης της δημοκρατίας στη χώρα – οι ΝΥΤ έκαναν τη δουλειά τους… Από την άλλη πλευρά, οπαδοί της αντιπολίτευσης επιτέθηκαν σε εκλογικά τμήματα, αργά το απόγευμα, ζητώντας να κλείσουν και να μην επιτρέψουν παράταση της διαδικασίας, παρότι ο εκλογικός νόμος της Βενεζουέλας προβλέπει ότι όσοι βρίσκονται σε εκλογικό τμήμα την ώρα που θεωρητικώς κλείνουν οι κάλπες, έχουν δικαίωμα να ψηφίσουν.
Κατά τα λοιπά, δεν μπορεί κανείς παρά να σταθεί στο γεγονός ότι η πρεσβεία της Αργεντινής είχε μετατραπεί σε κεντρικά της αντιπολίτευσης και ο Μιλέι είναι ο βασικός συνεργός της και, λογικά, συνδεσμός της με τις ΗΠΑ. Πέρα από τα όσα λέει για τον ακροδεξιό, φασιστικό χαρακτήρα των δήθεν …δημοκρατικών αντιπάλων του Νικολάς Μαδούρο, είναι ενδεικτικό και του ρόλου που καλείται να παίξει η Αργεντινή στην αποσταθεροποίηση όλης της Λατινικής Αμερικής μετά την εκλογή Μιλέι.
Επειδή πολλά ακούγονται για το εκλογικό σύστημα της Βενεζουέλας, αξίζει να θυμίσουμε εδώ ότι το σύστημα έχει τρεις (3) ελέγχους εγκυρότητας της ψήφου και θεωρείται το πιο αδιάβλητο στον κόσμο. Η ηλεκτρονική κάλπη ανοίγει με το δακτυλικό αποτύπωμα του ψηφοφόρου, και μετά την ηλεκτρονική ψήφο τυπώνεται μία «απόδειξη», χάρτινη, η οποία και μπαίνει σε φυσική κάλπη, ώστε να γίνει αντιπαραβολή κατόπιν. Σε συνέντευξή της στο ΤΡΡ, το 2021, η Τιμπισάι Λουσένα, τότε πρύτανις του Πειραματικού Πανεπιστημίου των Τεχνών, η οποία ήταν πρόεδρος του Εκλογικού Συμβουλίου της Βενεζουέλας, το 2006, όταν το Ίδρυμα Κάρτερ, του γνωστού προέδρου των ΗΠΑ, ίδρυμα που επικεντρώνει στην διεξαγωνή αδιάβλητων εκλογών, είχε ανακοινώσει πως το εκλογικό σύστημα της Βενεζουέλας είναι το πιο αδιάβλητο, το καλύτερο στον κόσμο. Ο ίδιος ο Τζίμμυ Κάρτερ, κάτοχος και Νόμπελ Ειρήνης για τη συνεισφορά του στην διαφανή και δημοκρατική διενέργεια εκλογών διεθνώς, είχε πει: «μετά τις 92 εκλογικές διαδικασίες που έχω παρακολουθήσει ως παρατηρητής, μπορώ να πω ότι η εκλογική διαδικασία στη Βενεζουέλα είναι η καλύτερη στον κόσμο».. Κι όμως, αυτό το αδιάβλητο σύστημα γίνεται κάθε φορά, σε κάθε εκλογική αναμέτρηση, από την εποχή του Ούγο Τσάβες, στόχος των δυτικών συστημικών μέσων, που παρουσιάζουν τις εκλογές στην πατρίδα του Μπολίβαρ ως «στημένες» και «διαβλητές». Κάπως έτσι, βρέθηκε και η αντιπολίτευση να λέει πως έχει εκλεγεί ο Γκονζάλες με 70% της ψήφου, επικαλούμενη δημοσκοπήσεις, σαν αυτές που έφερναν πρώτη την ακροδεξιά στη Γαλλία…
Αξίζει να θυμίσουμε πως, όπως μας είχε πει η Τιμπισάι Λουσένα, όσα λένε για τις εκλογές στη Βενεζουέλα, «[οι ΗΠΑ] ξέρουν πολύ καλά και ιδιωτικώς πάντα αναγνωρίζουν την ακεραιότητα του εκλογικού συστήματος της Βενεζουέλας. Οι εκλογές είναι ασφαλέστατες, γιατί όπως λέω πάντα, εδώ δεν πρόκειται για πίστη, πρόκειται για επιστήμη. … Ελέγχουμε τα πάντα, κάθε βήμα κάθε διαδικασίας, τις μηχανές, το λογισμικό, την διαδικασία, με την παρουσία πολιτικών κομμάτων, ειδικών, ιδιωτικών εταιριών ελέγχου, διεθνών παρατηρητών και του Εκλογικού Συμβουλίου. Και παράλληλα έχουμε παρατηρητές από την κοινωνία των πολιτών, κοινωνικές οργανώσεις, διεθνείς ειδικούς.». Ο Τζίμμυ Κάρτερ, μας είπε «είχε εντυπωσιαστεί γιατί ανοίξαμε όλο το σύστημα για εκείνους, γιατί είμασταν σίγουροι για το σύστημα ασφαλειας σε θέματα εκλογών που χτίζαμε».
Ήταν ένας από τους λόγους που δέχθηκα να παραστώ ως παρατηρήτρια στις εκλογές. Γνώριζα το σύστημα και ήθελα να δω την εφαρμογή του. Είχε ενδιαφέρον για μένα να δω ζωντανά τη διαδικασία, και κυρίως το αδιάβλητο του χαρακτήρα της. Στα χαρακτηριστικά παραλειπόμενα, κινέζος συνάδελφος που έκανε ρεπορτάζ μέσα σε εκλογικό τμήμα, απομακρύνθηκε και ..συνετίστηκε λεκτικώς όταν προσπάθησε να αναπαραστήσει την διαδικασία στην ηλεκτρονική κάλπη.
Επειδή ακριβώς το σύστημα είναι αυτό που είναι, ακόμη και η δήλωση Μπλίνκεν αφήνει μια μικρή υποψία ότι μάλλον οι βενεζουελάνοι ψήφισαν Μαδούρο. «Έχουμε σοβαρές επιφυλάξεις ότι το αποτέλεσμα που ανακοινώθηκε δεν αντικατοπτρίζει την θέληση ή την ψήφο του λαού της Βενεζουέλας». Επιφυλάξεις… Πολύ χαμηλότερους τόνους κράτησε ο Χοσέπ Μπορέλ ο οποίος ανέφερε ότι «ο λαός της Βενεζουέλας ψήφισε ειρηνικά και μαζικά, και η θέλησή τους πρέπει να γίνει σεβαστή». Αντίστοιχη ήταν και η δήλωση του υπουργού Εξωτερικών της Ισπανίας, Χοσέ Μανουέλ Αλμπαρες, που τόνισε πως «μετά την παρουσίαση των συνολικών αποτελεσμάτων κατά τμήμα, η δημοκρατική θέληση του λαού της Βενεζουέλας πρέπει να γίνει σεβαστή». Στο άλλο άκρο ο Μιλέι κάλεσε σε πραξικόπημα, πριν καν ανακοινωθεί το αποτέλεσμα: «Η Αργεντινή δεν θα αναγνωρίσει μια ακόμη απάτη και ελπίζει ότι αυτή τη φορά οι ένοπλες δυνάμεις θα υπερασπιστούν τη δημοκρατία και την λαϊκή θέληση»…
*Στη Βενεζουέλα συνήθως η αποχή είναι πολύ μικρή, σε σχέση με τα δυτικά δεδομένα, αν δεν απέχει η αντιπολίτευση. Μιλάμε για συμμετοχή 80-95% και για κυβέρνηση που αναδεικνύεται χωρίς μπόνους.
**Ένα χρόνο μετά τη συνέντευξη η Τιμπισάι έφυγε από τη ζωή. Την αναζήτησα επιστρέφοντας τώρα, για τις εκλογές, για να μάθω τα οδυνηρά νέα. Ας μου επιτραπεί να της αφιερώσω αυτό το άρθρο.