Ο οικονομικός πόλεμος είναι πολύ αρχαιότερος από την εποχή του ιμπεριαλισμού. Ωστόσο ο σύγχρονος κόσμος έχει μια πλούσια τέτοια δική του ιστορία.
Μ’ εξαίρεση τις σπάνιες φορές που ο ΟΗΕ χρησιμοποίησε οικονομικές κυρώσεις για να πλήξει κράτη με καθεστώτα για τα οποία υπήρχε καθολική καταδίκη - όπως ενάντια στο καθεστώς απαρτχάιντ σε Ν.Αφρική και Ροδεσία -, μεταξύ 1945 και 1989 οι ΗΠΑ ήταν υπεύθυνες για τα 2/3 από τις 104 περιπτώσεις κυρώσεων σε παγκόσμιο επίπεδο, και μάλιστα μόνες τους, χωρίς συμμετοχή οποιασδήποτε άλλης χώρας: Με κύριους στόχους την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης και την ανατροπή της κυβέρνησης της Κούβας, που μέχρι το 1960 οικονομικά και εμπορικά εξαρτιόταν απολύτως από τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Από την τελευταία δεκαετία του 20ου αιώνα οι οικονομικές κυρώσεις γνωρίζουν έξαρση, ενώ στο χορό μπαίνει και η ΕΕ. Δεν πρέπει να ξεχάσουμε ποτέ το Ιράκ, όπου με την υποκίνηση των ΗΠΑ και της ΕΕ και χάρη στην κατάρρευση τόσο της Σοβιετικής Ένωσης όσο και του Κινήματος των Αδεσμεύτων, στη δεκαετία που προηγήθηκε της Αμερικανικής εισβολής ο ΟΗΕ άσκησε σε βάρος της χώρας πολιτική οικονομικών αντιποίνων με την ονομασία «Πετρέλαιο για τρόφιμα», με αποτέλεσμα 1 εκ. θανάτους από ασιτία και αρρώστειες, στη συντριπτική τους πλειοψηφία μικρών παιδιών και γυναικών.
Σήμερα, με τους νέους διαμορφούμενους συσχετισμούς δυνάμεων ενός κόσμου που αναπτύσσεται πολυπολικά, στον οποίο η διαφοροποίηση της οικονομικής ισχύος και η παρακμή της Αμερικάνικης επιρροής δεν επιτρέπουν εύκολη χρήση του ΟΗΕ σε μια τέτοια κατεύθυνση, ΗΠΑ και ΕΕ έχουν αναγορεύσει τις κυρώσεις σε προκεχωρημένο εργαλείο πολέμου επιχειρώντας να στραγγαλίσουν οικονομικά ένα απίστευτο αριθμό χωρών, περισσότερο από το 1/5 όλων των χωρών του κόσμου, προκειμένου να πετύχουν regime change, αλλαγή καθεστώτος, είτε να εξαναγκάσουν λαούς και χώρες σε υπακοή σε πιο περιορισμένες επιδιώξεις τους.
Ιδιαίτερα επικίνδυνες και θανατηφόρες είναι οι λεγόμενες «δευτερεύουσες» οικονομικές κυρώσεις, που φούντωσαν επί Τραμπ και άφησε απολύτως ανέγγιχτες ο Μπάιντεν, κατά τις οποίες οι ΗΠΑ παίρνουν μέτρα όχι μόνο ενάντια σε όποια αμερικανική οικονομική οντότητα αναπτύσσει οικονομικές και εμπορικές σχέσεις με χώρα που τελεί σε καθεστώς αμερικανικών κυρώσεων, αλλά και ενάντια σε οποιαδήποτε εταιρεία ή πολίτη άλλης χώρας το κάνει αυτό - ουσιαστικά υποβαθμίζοντας και αμφισβητώντας την κρατική κυριαρχία ακόμα και των συμμάχων τους στην ΕΕ.
Οι οικονομικές κυρώσεις είναι εξευτελιστικές, καθώς πρόκειται για τον πιο ωμό εκβιασμό, και συχνά θανατηφόρες για όσους τις υφίστανται.
Είναι ωστόσο ταυτόχρονα μέτρο της έλλειψης ηθικής στην πολιτική, με πιο χτυπητό παράδειγμα τη συνέχιση του οικονομικού αποκλεισμού της Κούβας για περισσότερο από 60 χρόνια μετά από 29 σχεδόν ομόφωνες αποφάσεις καταδίκης του από τη ΓΣ των Ηνωμένων Εθνών. Ή την προσπάθεια στραγγαλισμού μέσω «δευτερευουσών» αμερικανικών κυρώσεων της ανοικοδόμησης μιας κατεστραμμένης από τον πόλεμο Συρίας.
Μπορεί επίσης να έχουν και αντίθετα αποτελέσματα, όπως αποδείχτηκε π.χ. με τις κυρώσεις ενάντια στη Ρωσία και πιο ιδιαίτερα την Κριμαία, όπου χάρη σε αυτές αναπτύχθηκαν νέοι τομείς της οικονομίας.
Έχουν ωθήσει επίσης στη δημιουργία ενός είδους «διεθνούς των αποκλεισμένων» με αλληλοβοήθεια, με χαρακτηριστικότερη την περίπτωση της Βενεζουέλας, που σώθηκε από την οικονομική ασφυξία που της επιφυλάσσουν οι ΗΠΑ χάρη στην οικονομική και εμπορική συνεργασία και τη βοήθεια της Κίνας, του Ιράν, της Ρωσίας και άλλων κρατών.
Για όλους αυτούς τους λόγους η πάλη για τερματισμό των οικονομικών κυρώσεων είναι σήμερα από τα πιο σημαντικά μέτωπα της πάλης για τη ζωή και την αξιοπρέπεια λαών και χωρών - και ταυτόχρονα από τα σημαντικότερα μέτωπα της πάλης για την ειρήνη.
Αθήνα, 21 Φεβρουαρίου 2022
