Αν η έκδοση εντάλματος σύλληψης εναντίον του αρχηγού του ρωσικού κράτους είχε γίνει από άλλο κράτος θα ήταν ισοδύναμη με κήρυξη πολέμου. Ομως η « κήρυξη πολέμου» κατά της Ρωσίας από ένα ήσσονος σημασίας διεθνές όργανο δεν είναι χωρίς συνέπειες, οι οποίες μπορούν αναλόγως της πορείας των πραγμάτων να γίνουν μεγάλες ή και κρίσιμες. Πρακτικά δίνει το δικαίωμα σε κάθε υπάλληλο χώρας – μέρους του ΔΠΔ (δηλαδή χώρας που έχει υπογράψει και κυρώσει το καταστατικό του), η χώρας που απλά δηλώνει ότι αποδέχεται τη δικαιοδοσία του σε συγκεκριμένο ζήτημα, να συλλάβει τον αρχηγό του ρωσικού κράτους, εφ’ όσον βρεθεί στο έδαφός της. Αν διέλθει από τον εναέριο χώρο της δίνει «δικαίωμα» αναγκαστικής προσγείωσης του αεροπλάνου του. Να σημειώσουμε ότι ο εναέριος χώρος των πρώην αποικιοκρατικών δυνάμεων είναι κάτι πολύ μεγαλύτερο της μητροπολιτικής τους έκτασης , αφού συμπεριλαμβάνει και τον εναέριο χώρο των αποικιών που διατηρούν ακόμη, δηλαδή διάφορων νησίδων, περασμάτων, εδαφικών λωρίδων κλπ. που δεν είναι λίγες και έχουν χωρικά ύδατα, άρα και εναέριο χώρο, 200 ναυτικά μίλια. Αν σε αυτόν προσθέσουμε τον εναέριο χώρο των άτυπων προτεκτοράτων και δορυφόρων των ΗΠΑ τότε καταλαβαίνουμε ότι ένα μεγάλο μέρος του πλανήτη μπορεί να μετατραπεί σε άβατο για το Ρώσο πρόεδρο και τους συνεργάτες του . Η αβλαβής διέλευση είναι όμως η ελάχιστη εγγύηση που όλα τα κράτη του κόσμου είναι υποχρεωμένα από το διεθνές δίκαιο να διασφαλίζουν σε κρατικούς παράγοντες και διπλωμάτες οποιασδήποτε χώρας .
Τα χειρότερα δεν μπορούν να αποκλειστούν: Με την ερμηνεία που έδωσαν στο παρελθόν οι δυτικοί σε ανάλογα διωκτικά έγγραφα και λίστες του ίδιου ή ανάλογων διεθνών οργάνων δεν θα πρέπει να αποκλείεται και η περίπτωση απαγωγής ή δολοφονίας (περιπτώσεις Μιλόσεβιτς ,Μλάντιτς , Σολειμανί κλπ) .
Για να γίνει κατανοητή η διωκτική αλλά και η πολιτική λειτουργία τέτοιων «ενταλμάτων» στο διεθνές σύστημα είναι αναγκαίο να πούμε μερικά βασικά για το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο (ΔΠΠ-ICC) και πρώτα απ’ όλα ότι είναι διαφορετικό από το “Διεθνές Δικαστήριο” («ΔΔ» ή «International Court of Justice – ICJ» ) που ιδρύθηκε από τον καταστατικό χάρτη του ΟΗΕ το 1945. Το μόνο κοινό που έχουν είναι ότι εδρεύουν και τα δύο στη Χάγη. To ΔΔ-ICJ εξετάζει αποκλειστικά διακρατικές διαφορές και δέχεται προσφυγές αποκλειστικά από κράτη, ενώ μέλη του είναι όλα τα κράτη που έχουν υπογράψει τον καταστατικό χάρτη του ΟΗΕ, πρακτικά όλες οι χώρες του κόσμου. Το ΔΠΔ-ICC που εξέδωσε το ένταλμα ιδρύθηκε με διεθνή συμφωνία ορισμένων μόνο κρατών ( τη σύμβαση της Ρώμης του 1998 που ενέκρινε το καταστατικό του ) και άρχισε να λειτουργεί την 1.7.2002. Μέλη του είναι αποκλειστικά όσες χώρες υπέγραψαν και επικύρωσαν το καταστατικό του . Δεν συμπεριλαμβάνονται σε αυτές οι ΗΠΑ, η Ουκρανία, η Ρωσία, Κίνα, Ινδία, Τουρκία, Ισραήλ, Πακιστάν, Ινδονησία και πολλές ακόμη που εκπροσωπούν την συντριπτική πλειοψηφία του πληθυσμού της γης. Συνολικά σήμερα έχει 123 μέλη κυρίως χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της Λατινικής Αμερικής και κάποιες από την Αφρική. Σύμφωνα με το καταστατικό του έχει αντικείμενο την ποινική δίωξη της ατομικής ποινικής ευθύνης για τρείς κατηγορίες εγκλημάτων: α) Της γενοκτονίας β) των εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας γ) των εγκλημάτων πολέμου. Υπάρχει πρόνοια να αναλάβει προοπτικά και το έγκλημα της «επίθεσης» όταν υπάρξει συμφωνία για τον ορισμό του. Η αρμοδιότητά του ορίστηκε υποχρεωτικά επικουρική δηλαδή θεμελιώνεται μόνο όταν αδιαφορεί για τη δίωξη το κράτος του οποίου ο δράστης είναι υπήκοος . Εχει δικαιοδοσία αποκλειστικά για πρόσωπα – υπηκόους κρατών-μελών, ή για πράξεις που τελέστηκαν στο έδαφος κράτους – μέλους, ανεξαρτήτως υπηκοότητας του δράστη. Η Ρωσία και η Ουκρανία όπως προείπαμε, δεν είναι συμβαλλόμενα μέρη, οπότε η έκδοση εντάλματος σύλληψης εναντίον του προέδρου της Ρωσίας είναι κατ’ αρχήν εκτός της δικαιοδοσίας του ΔΠΔ. Το ένταλμα εκδόθηκε με επίκληση ότι η Ουκρανία με επιστολή της προς το ΔΠΔ αποδέχθηκε την αρμοδιότητά του αποκλειστικά για πράξεις που συνέβησαν στο έδαφός της από το Νοέμβριο του 2013 και μετά, δηλαδή από την έναρξη των συγκρούσεων που στηρίχθηκαν από τις ΗΠΑ και την ΕΕ και οδήγησαν το Φλεβάρη του 2014 στην ανατροπή της εκλεγμένης κυβέρνησης, τη διάλυση του κοινοβουλίου, την απαγόρευση της αντιπολίτευσης και την έναρξη του πογκρόμ εναντίον των ρωσικών πληθυσμών.
Τέσσερις μόλις ημέρες (!) μετά την έναρξη της ειδικής στρατιωτικής επιχείρησης της Ρωσίας , ο βρετανός δικηγόρος Καρίμ Χαν που το 2021 ορίστηκε εισαγγελέας του ΔΠΔ, ανακοίνωσε ότι ξεκινάει έρευνα για εγκλήματα πολέμου στο έδαφος της Ουκρανίας. Ακριβώς ένα χρόνο αργότερα , στις 28.2.23 επισκέφθηκε την Ουκρανία και συναντήθηκε με τον Ζελένσκι σε ιδιαίτερα φιλικό κλίμα . Για την περίσταση μάλιστα είχε ντυθεί με το γνωστό κάζουαλ ντύσιμο που λανσάρουν οι δυτικοί όταν επισκέπτονται το Κίεβο για να βγάλουν ένα «πολεμικό» επικοινωνιακό εφέ [ https://www.president.gov.ua/en/news/prezident-ukrayini-zustrivsya-z-prokurorom-mizhnarodnogo-kri-81349]. Την υποχρέωση των δικαστικών λειτουργών να απέχουν από προσωπικές σχέσεις και επαφές με ερευνώμενα πρόσωπα και να κρατούν ίσες αποστάσεις από τους διαδίκους, ο κ. Εισαγγελέας προφανώς δεν τις έχει ακούσει .
Η Εισαγγελία του ΔΠΔ για μια 10ετία τώρα αρνείται προκλητικά με τα πιο απίθανα προσχήματα να ανοίξει έρευνα για τα εγκλήματα του Ισραήλ στην Παλαιστίνη, η οποία είναι μέρος του ΔΠΔ , παρά τις επανειλημμένες εκκλήσεις διάφορων κοινωνικών και νομικών οργανώσεων και την υποβολή φακέλων τεκμηρίωσης για πληθώρα Ισραηλινών εγκλημάτων . Μεταξύ πολλών αρνήσεων είχε δηλώσει ότι η δολοφονία οκτώ αόπλων Τούρκων πολιτών πάνω στο σκάφος Mavi-Marmara από τον ισραηλινό στρατό, δεν είναι «αρκετά σοβαρή υπόθεση» για να ξεκινήσει έστω απλή έρευνα!! Τώρα θεωρεί την υιοθεσία ορφανών παιδιών ρωσικής καταγωγής από τις ρωσικές περιοχές του Ντονμπάς, υπόθεση όχι απλά άξια να ερευνηθεί, αλλά και για να εκδώσει εντάλματα σύλληψης κατά αρχηγού κράτους.
To Αφγανιστάν είναι συμβαλλόμενο μέρος του ΔΠΔ, οπότε αυτό έχει δικαιοδοσία έρευνας εγκλημάτων που έγιναν στο έδαφός του. Όταν η προηγούμενη εισαγγελέας, Φατού Μπενσούντα, είχε ζητήσει από το δικαστήριο να ερευνήσει τα εγκλήματα (και) των αμερικανών στο Αφγανιστάν, οι ΗΠΑ επέβαλαν κυρώσεις εναντίον της και απείλησαν ότι θα τη συλλάβουν. Στη συνέχεια φρόντισαν ο διάδοχός της να είναι Βρετανός, ο δικηγόρος Καρίμ Χαν, οπότε το αίτημα για έναρξη έρευνας ανακλήθηκε και οι αμερικανικές κυρώσεις άρθηκαν…
Οι ΗΠΑ δεν είναι μέρος του ΔΠΔ, αντίθετα από την ίδρυσή του εμμονικά αρνούνταν οποιαδήποτε δικαιοδοσία του επί πολιτών τους. Εχουν υπογράψει με περισσότερες από 100 χώρες διμερείς συμφωνίες με τις οποίες το αμερικανικό στρατιωτικό και πολιτικό προσωπικό εξαιρείται από τη δικαιοδοσία του. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι ήταν αντίθετες με τη σύστασή του. Την υποστήριξαν μέσω των μεγάλων δυτικών χωρών – συμμάχων τους, προκειμένου να λειτουργήσει σαν ένα όργανο προώθησης των συμφερόντων της «συλλογικής Δύσης».
Ολες οι περιπτώσεις που μέχρι τώρα το ΔΠΔ ανέλαβε ή αρνήθηκε να αναλάβει δράση, ήταν σε αρμονία με τα αντίστοιχα αμερικανικά συμφέροντα . Με τα εντάλματα κατά του Ρώσου προέδρου και της Ρωσίδας υπεύθυνης για τα δικαιώματα των παιδιών είναι η πρώτη φορά που το ΔΠΔ διώκει λευκούς . Μέχρι τώρα παρήγαγε περίπου 30 υποθέσεις, όλες εναντίον αφρικανών στρατιωτικών ή πολιτικών ηγετών, με πιο κραυγαλέες την έκδοση δύο ενταλμάτων σύλληψης , το 2009 και το 2010 εναντίον του τότε προέδρου του Σουδάν Ομάρ Αλ Μπασίρ προκειμένου να αναγκασθεί να συναινέσει στη διάσπαση της χώρας του, της μεγαλύτερης μέχρι τότε αφρικανικής χώρας. Εκτός από τον πρόεδρο, εξέδωσε εντάλματα σύλληψης και για τους δύο διαδοχικούς κυβερνητικούς αρμόδιους για τα θέματα του Νοτίου Σουδάν , του υπουργού εσωτερικών, το 2007, και του υπουργού άμυνας το 2012. Ο Αλ Μπασίρ μέχρι τώρα ήταν ο μόνος αρχηγός κράτους εναντίον του οποίου το ΔΠΔ είχε εκδώσει εντάλματα σύλληψης, τα οποία βέβαια συνάντησαν τεράστια κατακραυγή από όλες τις αφρικανικές χώρες και έμειναν ανεκτέλεστα μέχρι σήμερα. Για την ιστορία να σημειώσουμε ότι, προκειμένου να καταφέρουν να διασπάσουν τη χώρα, εκτός από τη δουλειά του ΔΠΔ, χρειάστηκαν πολλά περισσότερα, μεταξύ των οποίων και να σκοτωθεί σε αεροπορικό «δυστύχημα» ο τότε νεοεκλεγμένος ηγέτης του Νοτίου Σουδάν ο οποίος ήταν αντίθετος στη διάσπαση της χώρας και επιζητούσε μόνο αυτονομία στο πλαίσιο του ενιαίου Σουδάν….
Άλλη ακραία περίπτωση πολιτικής εργαλειοποίησης του ΔΠΔ ήταν η έκδοση εντάλματος σύλληψης εναντίον του προέδρου της Λιβύης Μουαμάρ Καντάφι, του γιού του και ενός ακόμη Λίβυου κρατικού αξιωματούχου στις 27.6.2011 , τρείς μήνες μετά την έναρξη των Νατοϊκών βομβαρδισμών που ισοπέδωναν τη χώρα. Στον ιστότοπο του Δικαστηρίου δεν αναφέρεται ούτε λέξη σχετικά με το πραγματικό των κατηγοριών εναντίον τους. Η έκδοση των ενταλμάτων απλά ήταν η συμβολή του στη νομιμοποίηση της εν εξελίξει τότε επιχείρησης ανατροπής της κυβέρνησης η οποία λίγους μήνες αργότερα κατέληξε στη δολοφονία του Λίβυου ηγέτη και την ολοκληρωτική καταστροφή της χώρας. Μετά την διάλυση της χώρας, η υπόθεση τέθηκε στο αρχείο από το ίδιο το ΔΠΔ. Τίποτα, ούτε καν μια δίκη – θέατρο δεν έπρεπε να θυμίζει την Κανταφική Λιβύη, την χώρα που όσο παρέμεινε ανεξάρτητη έφτασε να έχει το υψηλότερο δείκτη ανθρώπινης ανάπτυξης στην Αφρική.
Οι ΗΠΑ μπορεί να μην είναι μέρος του ΔΠΔ, όμως το Μάρτιο του 2022 το Κογκρέσο έλαβε την υπ’ αριθ. S.Res. 546 ομόφωνη απόφαση που « ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να ζητήσουν από το ΔΠΔ ή άλλα κατάλληλα διεθνή δικαστήρια να αναλάβουν κάθε κατάλληλο μέτρο για να ερευνήσουν εγκλήματα πολέμου και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας που διαπράχθηκαν από τις ρωσικές ένοπλες δυνάμεις» https://truthout.org/articles/after-undermining-international-criminal-court-us-wants-it-to-charge-russians/ . Μετά την «ενθάρρυνση» του αμερικανικού Κογκρέσου μερικές δεκάδες δορυφορικές χώρες , δηλαδή τα μέλη της ΕΕ οι αγγλοσαγωνικές , η Χιλή και μερικές ακόμη, υπέβαλαν αιτήματα στο ΔΠΔ να ερευνήσει τα «εγκλήματα» της Ρωσίας στην Ρωσονατοϊκή σύγκρουση που μαίνεται στην Ουκρανία . Σε αντίθεση με ότι έκανε στην περίπτωση της Παλαιστίνης και του Αφγανιστάν, έσπευσε να ευθυγραμμιστεί …
Από τα παραπάνω νομίζουμε είναι καθαρό ότι η έκδοση ενταλμάτων σύλληψης κατά του Ρώσου προέδρου και της Ρωσίδας υπεύθυνης για τα δικαιώματα των παιδιών είναι 1. κατάφωρα αντίθετη στο διεθνές δίκαιο που επιβάλλει την ασφάλεια και το ακαταδίωκτο των αρχηγών κρατών 2. Αντίθετη στις θεμελιώδεις αρχές που πρέπει να διέπουν τη λειτουργία οποιουδήποτε δικαιοδοτικού οργάνου 3. Πολιτικά απαράδεκτη αφού εντάσσεται στην παράδοση της απονομιμοποίησης και δυσφήμισης των χωρών – αντιπάλων του δυτικού συστήματος. Θέτει όμως και ένα ευρύτερο ζήτημα, αν μπορεί να υπάρχει διεθνής ποινική δικαιοσύνη, χωρίς τη δημοκρατική νομιμοποίηση και τις εγγυήσεις υπερ του κατηγορουμένου που προβλέπουν οι εσωτερικές έννομες τάξεις που συνήθως έχουν και συνταγματική κατοχύρωση. Ποινική καταστολή εκτός του πλαισίου συγκεκριμένης δημοκρατικά οργανωμένης κοινωνίας δύσκολα μπορεί να νοηθεί .Το συγκεκριμένο διεθνές ποινικό δικαστήριο προοριζόταν να αντικαταστήσει τα ad hoc δικαστήρια που ίδρυε η Δύση μετά από κάθε νίκη της, τη 10ετία του ’90, προκειμένου να νομιμοποιούνται οι νεοαποικιοκρατικές πολιτικές με την επίκληση «εγκλημάτων» που έκανε η εκάστοτε ηττημένη ηγεσία της χώρας – θύματος . Η δημιουργία ενός πάγιου δικαστικού οργάνου αποσκοπούσε στο να δώσει κάποιο κύρος στην επιβολή του δικαίου του νικητή. Η δράση του συγκεκριμένου δικαστικού μορφώματος κάθε άλλο παρά έπεισε για την αναγκαιότητά του και προφανώς δεν πρέπει να έχει θέση στο διεθνές σύστημα του αναδυόμενου πολυπολικού κόσμου. Η ποινική καταστολή πρέπει να παραμείνει εσωτερικό ζήτημα δημοκρατικά οργανωμένων κοινωνιών.
https://www.icc-cpi.int/news/statement-prosecutor-karim-khan-kc-issuance-arrest-warrants-against-president-vladimir-putin ( ανακοίνωση Καριμ Χαν) βρετανός δικηγόρος (γεν Εδιμβούργο)
