Θα αναφερθώ σε ένα γεγονός ιστορικής σημασίας που βίωσα ως κυβερνητικό στέλεχος (γ.γ. Βιομηχανίας υπ. Παραγωγικής Ανασυγκρότησης με επικεφαλής τον Παν. Λαφαζάνη). Ηταν Παρασκευή βράδυ λίγο πριν από τη μεγάλη συγκέντρωση στο Σύνταγμα για το «όχι», όταν δέχτηκα τηλεφώνημα από τον Παν. Λαφαζάνη να πάω στο μέγαρο Μαξίμου για μια συνάντηση με την παρουσία του Αλέξη Τσίπρα. Εκεί μου ανακοίνωσαν ότι ήταν ανάγκη ενός έκτακτου ταξιδιού στη Μόσχα για διερεύνηση με κυβερνητικούς παράγοντες της Ρωσίας των προϋποθέσεων έκδοσης εθνικού νομίσματος (λόγω εξειδίκευσής μου στα χρηματοοικονομικά)! Ηταν ένα ταξίδι που δεν ανακοινώθηκε (ουσιαστικά incognito) για προφανείς λόγους.
Εφυγα με νυχτερινή πτήση Aeroflot και την επομένη, Σάββατο 4/7/15, είχα διεξοδικές συζητήσεις με τον αντιπρόεδρο της Κεντρικής Τράπεζας της Ρωσίας (GOZNAK) και κυβερνητικά στελέχη για τις προϋποθέσεις και τα προβλήματα έκδοσης εθνικού νομίσματος. Την επόμενη ημέρα, Κυριακή (μέρα δημοψηφίσματος), γύρισα Αθήνα και συνέταξα «ειδική έκθεση» την οποία κοινοποίησα στον Παν. Λαφαζάνη και παραπέρα στον Αλέξη Τσίπρα. Το αποτέλεσμα της διερεύνησης ήταν ότι η GOZNAK μπορούσε να αναλάβει την έκδοση εθνικού νομίσματος σε διάστημα 2-3 μηνών και το μόνο που χρειαζόταν ήταν μια επίσημη επικοινωνία της ελληνικής κυβέρνησης με την Κεντρική Τράπεζα της Ρωσίας1.
Τελικά τη Δευτέρα μετά το δημοψήφισμα (6/7/15), σε σύσκεψη των πολιτικών αρχηγών που συγκάλεσε ο ΠτΔ Προκόπης Παυλόπουλος, ο Αλ. Τσίπρας, αγνόησε την εντολή του ελληνικού λαού (61,3% υπέρ του «όχι») και συμφώνησε με τους άλλους πολιτικούς αρχηγούς (Β. Μεϊμαράκης/Ν.Δ., Φ. Γεννηματά/ΠΑΣΟΚ, Στ. Θεοδωράκης/Ποτάμι, Π. Καμμένος/Ανεξάρτητοι Ελληνες,), εκτός Δ. Κουτσούμπα/ΚΚΕ, να αποδεχτούν τους όρους των δανειστών (Ε.Ε., ΔΝΤ, ΕΚΤ, ΕΜΣ) και υπογραφής ενός τρίτου Μνημονίου σε συνέχεια της «φιλοσοφίας» των προηγούμενων, βάζοντας διαχρονικές αλυσίδες υποταγής και απομύζησης του ελληνικού λαού ώς το 2060! Το πρόσφατο αίτημα του Αλ. Τσίπρα για δημοσίευση των πρακτικών του «συμβουλίου αρχηγών» έχει προφανώς στόχο να αναδείξει τις ευθύνες των κομμάτων του αστικού κατεστημένου και της ολιγαρχίας, που επιχειρούν να πλαγιοκοπήσουν Αλ. Τσίπρα και ΣΥΡΙΖΑ αποσιωπώντας τις ευθύνες τους για την αποδοχή και στήριξη των αντιλαϊκών μέτρων!
Ωστόσο υπάρχουν ακόμα ερωτήματα, κατά πόσο η ελληνική οικονομία θα μπορούσε για διάστημα 2-3 μηνών, ώς την κυκλοφορία εθνικού νομίσματος, να λειτουργήσει σε συνθήκες «capital control» και απουσία χορήγησης ρευστότητας (χρήματα σε ευρώ) από την ΕΚΤ! Για αυτή την προσωρινή δυσκολία υπήρχαν διάφορες σκέψεις και προτάσεις αντιμετώπισής της! Ωστόσο προέκυψε μια δυνατότητα που ήταν ώς τότε άγνωστη και το πρόβλημα μπορούσε να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά.
Σε συνεδρίαση της Π.Γ. και της Κοιν. Ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ (Παρασκευή 10/7/15), η «Αριστερή Πλατφόρμα» με εισήγηση του Παν. Λαφαζάνη πρότεινε την αξιοποίηση αποθεματικού ύψους 16-22 δισ. ευρώ, της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), που ήταν κατατεθειμένα σε ειδικό λογαριασμό στην Τράπεζα της Ελλάδος για κάλυψη έκτακτων αναγκών της και θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για την αντιμετώπιση των δυσκολιών ρευστότητας. Ηταν μια ρεαλιστική πρόταση και μια λύση ανάγκης, η οποία θα μπορούσε ενδεχομένως να αλλάξει και τη διαπραγματευτική στάση της τρόικας 2. Ο Αλέξης Τσίπρας και το στενό του επιτελείο απέρριψαν την πρόταση και προχώρησαν σε διαδικασίες αποδοχής του τρίτου Μνημονίου, καταπατώντας το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος, τις ρητές προεκλογικές δεσμεύσεις («καμιά θυσία για το ευρώ», «διαγραφή του μεγαλύτερου μέρους του χρέους» κ.ά.).
Οι συνέπειες αυτής της «κυβίστησης» (κωλοτούμπα) του Αλ. Τσίπρα, ήταν πολλαπλές. Κατ’ αρχάς συνεχίστηκαν οι μνημονιακές πολιτικές καταλήστευσης του λαϊκού εισοδήματος, αρπαγής των δημόσιων επιχειρήσεων και περιουσίας από ξένους και εγχώριους ολιγάρχες, το φόρτωμα νέων βαρών στο Δημόσιο ύψους 40 δισ. ευρώ για ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών κ.ά. Πάνω από όλα η ασυνέπεια του ΣΥΡΙΖΑ διευκόλυνε την επιστροφή της Ν.Δ. για συνέχιση των νεοφιλελεύθερων πολιτικών. Ταυτόχρονα το αφήγημα «μένουμε Ευρώπη», δέκα χρόνια μετά, παραδέρνει στη βαθιά και πολύπλευρη κρίση της Ε.Ε., με τελευταία εξέλιξη το πρόγραμμα στρατιωτικοποίησης των οικονομιών (Rearm Europe)!
Οι εξελίξεις ξαναφέρνουν στο προσκήνιο την ανάγκη εφαρμογής μιας πολιτικής ανάκτησης της λαϊκής κυριαρχίας της χώρας και εφαρμογής προγράμματος παραγωγικής ανόρθωσης, ικανοποίησης των κοινωνικών αναγκών, εφαρμογής πολυδιάστατης εξωτερικής πολιτικής ισότιμης και αμοιβαία επωφελούς συνεργασίας με όλες τις χώρες, καθώς και την απαλλαγή από την αμερικανο-ευρω-ΝΑΤΟϊκή επικυριαρχία, για να ανοίξει ο δρόμος προς τη σοσιαλιστική προοπτική.
1. Αναλυτικά το κείμενο της «ειδικής έκθεσης» και άλλα σχετικά υλικά παρατίθενται σε ένα πρόσφατο βιβλίο μου το 2024 με τίτλο: Γιάννης Τόλιος «Αναζητώντας ελπιδοφόρους ορίζοντες», εκδ. Απαρσις, Αθήνα, σελ. 269-274.
2. Συνέντευξη Παν. Λαφαζάνη στα «Παραπολιτικά», www.iskra.gr, 29.6.2019.
Ο Γιάννης Τόλιος είναι διδάκτωρ Οικονομικών-Ερευνητής
Αθέατες όψεις, πριν και μετά το δημοψήφισμα 2015 | ΕΦΣΥΝ , 9/7/2025
